KÜRTLER VE İNSAN HAKLARI İHLALLERİ

[helindem]

KÜRTLER VE İNSAN HAKLARI İHLALLERİ

Terör örgütü PKK’nın şiddet eylemleri sonucu Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde güvenlik açısından olağanüstü bir durum meydana gelmiştir. Türkiye’de şiddete başvurmayı gerektirecek ölçüde baskı rejiminin varlığını ileri sürmek gerçeklere ters düşer. Öte yandan Türkiye’de Kürtlerin yaklaşık %40’ının Batı bölgelerinde yaşadığı, ancak insan hakları iddialarının genellikle PKK eylemlerinin görüldüğü Doğu ve Güneydoğu yörelerinde yoğunlaştığı dikkate alınırsa PKK şiddetinin konu ile doğrudan bağlantısı ortaya çıkar. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 15. maddesi, savaş hali veya ulusun varlığını tehdit eden olağanüstü hallerde, durumun gerektirdiği ölçüde ve uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklere uygun olarak, Sözleşmeye aykırı tedbirlerin alınabileceğini öngörmektedir.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da terörle mücadele sırasında güvenlik kuvvetlerinin hukuk dışı, insan haklarını ihlal eden uygulamalarına rastlanmasına, mücadelenin psikolojik boyutunda yerel halkla ilişkiler konusunda yeterince eğitim görülmemesi ve aşırı milliyetçi görüşlere sahip bazı kamu görevlilerinin yaklaşımı neden gösterilebilir. PKK terörünün kapsamı ve acımasızlığına rağmen söz konusu yaklaşım ve ihlaller hiçbir zaman yaygınlaşmamakta, sistematik boyutlara ulaşmamaktadır.
Bu arada insan hakları ihlallerine, insanların etnik kökeni dikkate alınarak yaklaşmak, bizzat insan hakları kavramının özüne aykırı düşmektedir. İnsan hakları kapsamına giren temel hak ve hürriyetlerin ihlaline Türkiye’de Kürt kökenli olmayan yurttaşların da maruz kalabileceği unutulmamalıdır. Üstelik diğer ülkelerde en ağır insan hakları ihlalleri yaşandığı halde, insan hakları örgütlerinin merkezlerinin bulunduğu Devletlerin, yaşanan örneklere çoğu zaman seyirci kalması, Türkiye’ye yönelik eleştirilerin içtenliğine olan inancı azaltmaktadır.
Sonuç itibariyle, “Türkiye’de Kürtler, insan hakları ihlallerine maruz kalıyor” ifadesi, İnsan Hakları Hukuku teori ve uygulamasına göre yanlıştır. Bu çerçevede doğru olan, PKK eylemlerini terör, eylemcilerini terörist, PKK’yı terörist örgüt olarak kabul etmek ve bu tutumun gereklerini yerine getirmektir. Diğer bir deyişle PKK eylemlerinin neden olduğu acıların sona ermesi için terörle mücadelede Türkiye’ye destek olmak, PKK’ya terör örgütü olarak yaklaşarak gerek açık, gerekse paravan örgütler, yan kuruluşlar şeklindeki faaliyetlerine izin vermemek, bu konularda Türk makamları ve sivil toplum örgütleri ile yakın işbirliğinde bulunmak, her ülkenin küresel sorumluluğu olmalıdır. Bu gerçekleri göz önüne almadan Türkiye’ye insan hakları ihlalleri ile ilgili geliştirilen eleştirilerde, art niyet bulunmasa bile, en azından yeterince bilgi sahibi olmamanın payı bulunduğu görülmektedir.

Helin Demir
helindem@mynet.com