GAP EYLEM PLANI

[helindem]

GAP EYLEM PLANI
Türkiye’de geri kalmışlık, işsizlik, yoksulluk, sosyal haklardan mahrumiyet gibi sorunların en az Doğu ve Güneydoğu'da yaşanan düzeyde olduğu yerler elbette mevcuttur. Ancak hiçbirinde bu sorunlar Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da olduğu şekilde, coğrafi bakımdan yaygın, sürekli ve kapsamlı değildir ve hiçbirinde bu sorunlar sürekli göçe sebep olan, terörü besleyen, ulusal ve uluslararası düzeyde istismara açık bir noktaya gelmemiştir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu denince, sorunun terör, şiddet, güvenlik, etnisite, kültürel ve demokratik haklar gibi boyutları da vardır ve önemlidir. Soruna bugünkü çözüm arayışında terörle mücadele ile birlikte kültürel ve demokratik haklar, siyasi katılım ve temsil, feodal yapının değişmesi ve modernleşme gibi çok önemli hususların değişik ağırlıklarla mevcudiyeti de bir gerçektir. Ancak soruna kesin, sürekli ve kalıcı çözüm ararken, bölgedeki yoksulluğu diğer tüm sorunların ana kaynağı olarak görmek gerekir. Bölgedeki yoksulluğun yaygınlığı ve kapsamı toplumda büyük bir karamsarlık oluşturmakta, ayrıca etnik boyut ile bütünleşmekte ve dış güçler tarafından da kullanılmaktadır. Çözüm, kültürel, demokratik ve sosyal politikalarla eşzamanlı olarak bölgenin geri kalmışlığında belirleyici faktörlerden biri olan terörün de panzehiri ekonomik kalkınma öncelikli bir yaklaşımla bulunacaktır. Bu çözüm Türkiye'yi ayağındaki prangadan da kurtaracaktır.
27 Mayıs 2008 tarihinde Diyarbakır'da açıklanan GAP Eylem Planına göre, bölgede üretim yapısının çeşitlendirilmesi, güçlendirilmesi ve rekabet ortamı geliştirilerek ekonomik kalkınmanın sağlanması hedefleniyor.

Bu doğrultuda uygulanacak kapsamlı ve uyumlu tedbirlerle; bölgede işsizlik, iş gücü niteliği, sanayi ve hizmet alt yapısı, sermaye birikimi gibi alanlarda hızlı iyileşmeler sağlanması ve ekonomik yapının tümden dönüşümü yoluyla bölgenin gelişmesine ivme kazandırılması planlanıyor.

Eğitime erişimin artırılması ve kalitenin geliştirilmesi amacıyla, bütün eğitim kademelerinde fiziki ve beşeri alt yapının geliştirilmesi ve fırsat eşitliği sağlanması amaçlanıyor.

Bu çerçevede okul öncesi eğitimde yüzde 50 okullaşma oranının yakalanması, ilköğretimde zorunlu eğitime devam etmeyen öğrencinin kalmaması, orta öğretimde yüzde 90 okullaşma oranına ulaşılması bekleniyor.

Öngörülen büyük yatırımlarla 22 bin 460 öğrencilik ilave kapasite yaratılacağı ve 667 öğretim elemanı ihtiyacının karşılanacağı, üniversite bulunan illerde toplam 4 bin öğrencilik ilave yurt kapasitesi oluşturulacağı vurgulanıyor.


Sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi amacıyla hastanelerin koğuş sistemi 1 ile 3 kişilik odalara dönüştürüleceği ve kişi başına yatak kapasitesinin 10 binde 20'ye yükseltileceği belirtiliyor.

Eylem Planının üçüncü ana başlığı olan alt yapının geliştirilmesi konusunda da büyük atılımlar öngörülüyor. GAP'ta yer alan 1 milyon 820 bin hektarlık nihai sulama hedefinin 2012 yılına kadar 1 milyon 60 bin hektarlık kısmının tamamlanması, projelerin şebeke inşaatlarının ikili işbirliği, kamu-özel sektör işbirliği kapsamında gerçekleştirilmesi düşünülüyor.

Bu çerçevede yapımı gerçekleştirilememiş büyük barajlardan Ilısu Barajının inşaatına başlanacağı, santralinin de plan dönemi içinde faaliyete geçeceği, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep ve Şanlıurfa illerine bu yıl doğal gaz verileceği kaydediliyor. Kilis'teki dağıtım şirketine lisans verildiği hatırlatılan planda, Mardin ve Şırnak'ın bağlantı hattının orta vadede Irak'tan getirilmesi planlanan doğal gaz iletim hattı üzerinden beslenmesi planlanıyor. Ayrıca bölgedeki yolların standardının yükseltilmesi için de önemli adımlar atılması öngörülüyor.

Yasal süreci tamamlanan kalkınma ajanslarının, öncelikli olarak bölgede
kurulmasının temin edileceği, bölgenin tamamını kapsayan Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa “Düzey 2” bölgelerindeki kalkınma ajanslarının, kısa zamanda kurularak faaliyete geçirileceğine işaret ediliyor.

GAP Eylem Planı çerçevesinde GAP İdaresi Başkanlığının bölgeye taşınacağı, GAP İdaresinin, söz konusu planı yakından takip ederek 3 ayda bir hazırlayacağı değerlendirme raporunu, GAP Yüksek Kuruluna sunacağı ve kat edilen gelişmelerin düzenli olarak kamuoyuyla paylaşılacağına dikkat çekiliyor.

Bu arada GAP’ın Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsadığı, Fırat ve Dicle havzasında sulama ve hidroelektrik enerji üretimine yönelik 22 baraj, 19 hidroelektrik santrali ve sulama yatırımlarını içeren GAP’ın, 2002 yılında yapılan revizyon ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel alt yapı yatırımlarını da içine alan entegre bir bölgesel kalkınma projesi haline dönüştüğüne değiniliyor. Projenin tamamlanmasıyla toplam 1,8 milyon hektar arazinin sulu tarıma kavuşması planlanıyor.

Öte yandan sınır bölgelerinde 'sınır ticareti bölgeleri' oluşturulması yönünde alınan kararın da, Bakanlar Kurulu’nda imzaya açıldığı belirtiliyor.

Terörle mücadelede alınacak önlemlerin kararlı ve emin adımlarla devam etmesi vicdan sahibi olan herkes için sevindirici bir gelişme olarak karşımızda duruyor. Türkiye, artık gelecek günlere barış dolu umutlarla yürüyor.
Helin Demir helindem@mynet.com