Aleviler Namaz Kılmak Zorunda Mı?

[f_altan]

Abdesti Gerektiren Durumlar

Aşağıda sıralanan durumlarda insan abdestli olmalıdır. Bunlar abdestsiz yapılırsa batıl olur:
1- Cenaze namazı dışında bütün farz ve müstehap namazlar.
2- Unutulmuş secde ve teşehhüdün kazasını yerine getirmek.
3- Hacc ve Umre'de farz tavaf yapmak.
4- Kur'an-ı Kerim'in yazısına dokunmak.

Abdesti Bozan Şeyler

Aşağıdaki sıralanan şeyler abdesti bozar ve insan abdesti gerektiren işlerden birini yapmak isterse, yeniden abdest alması gerekir:
1- İdrar.
2- Gâita.
3- Gaz (yel) çıkması.
4- Gözün görmeyeceği ve kulağın işitmeyeceği şekilde uyumak.
5- Delilik.
6- Baygınlık.
7- Sarhoşluk.
8- Gusül almayı gerektiren her şey.

[f_altan]

Cebire Abdesti

Abdest organlarının bazısında yara olur ve suyla ıslanmasının zararı olursa veya başka bir nedenden dolayı bazı organlara suyun zararı olursa, bu durumda insan organın o kısmının üzerine temiz bir bez bırakır ve ıslak elini o bezin üzerine çeker. Bu şekilde alınan abdeste, cebire abdesti denir.

Cebire Abdestiyle İlgili Birkaç Hüküm

1- Eğer el veya yüzde yara olur ve suyun yaraya zararı varsa, onun üzerine temiz bir bez parçası veya başka bir şey bırakılır ve o yer yıkanırken bırakılan şeyin üzerine ıslak el çekilir.
2- Eğer yaranın üzeri bağlı olur ve açılmazsa, abdest alınırken ıslak el onun üzerine çekilir. Eğer yaranın üzerindeki parça vs. necis olursa, onun üzerine temiz bir parça bırakılarak ıslak el onun üzerine çekilir.
3- Eğer baş veya ayağın meshedilecek bölümünde yara olursa; yara meshedilecek bölümün sadece bir kısmında olursa, yara olmayan kısım meshedilir; örneğin, eğer ayağın sadece iki parmağında yara olursa, yara olmayan parmaklara meshedilir. Fakat eğer yara meshedilecek organın hepsini kapsamışsa; örneğin, ayağın tamamı sarılmışsa, o sargının üzeri meshedilmelidir. Elbette bu ikinci durumda cebire abdesti dışında teyemmüm de yapmak iyidir. Hatta bazı müçtehitlere göre teyemmüm yapmak farzdır.
4- Eğer yara dışında bir nedenle su abdest uzuvlarından birine zararlı olursa, cebire abdesti yapmak gerekir.
5- Cebire abdestinde de yüz ve eller yukarıdan aşağıya doğru yıkanmalıdır. Dolayısıyla eğer el veya yüzün üst tarafı sarılı olursa, önce sargının üzerine ıslak el sürülmeli, sonra aşağı taraf yıkanmalıdır.
6- Cebire abdesti alma imkânı olan bir kimse, cebire abdesti almalıdır ve sadece teyemmüm yeterli değildir.

[f_altan]

GUSÜL

Bazen namaz için şart olan temizlik gusüldür. Cünüp olan kişi veya başka bir sebeple gusül etmesi gereken kişi bedeninin tamamını yıkamalıdır. Gusül de abdest gibi Allah'ın emrini yerine getirmek kastıyla yapılmalıdır.
Gusül iki türlü yapılabilir:
1- Tertibi.
2- İrtimasi.

Tertibi Gusül

Tertibi gusülde ilk önce başla boyun yıkanır, sonra bedenin sağ yarısı ve sonra da sol yarısı yıkanır.
Gusülde bedenin bir kısmını yıkarken, bir veya birkaç avuç su dökerek abdestte olduğu gibi eli onun üzerine çekmek yeterlidir.

İrtimasi Gusül

İrtimasi gusülde bir anda bedenin tamamı gusül niyetiyle suya daldırılır. İrtimasi gusül etmek için su bedenin tamamını kapsayacak kadar fazla olmalıdır. Dolayısıyla eğer insan gusül etmek ve Allah'ın emrine itaat etmek kastıyla nehire, havuza veya denize girer de su bedeninin tamamını kapsarsa guslü doğrudur; aşağıdaki şekilde olduğu gibi.

[f_altan]

TEYEMMÜM

Bazı durumlarda namaz için gerekli olan temizlik teyemmümle gerçekleşir. Nitekim yüce Allah bu hususta Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur:
"Eğer hasta ve yolculukta iseniz ya da sizden birisi çukur yerden (tuvaletten) gelirse yahut kadınlarla cinsel ilişkide bulunursanız, bu hâlde, su bulamadığınız takdirde, doğası üzere olan yeryüzüne yönelin. Ondan yüzleriniz ve ellerinizin bir kısmına meshedin (teyemmüm edin)..."[1]

Teyemmümü Gerektiren Durumlar

Aşağıda açıklanan durumlarda insan abdest ve gusül yerine teyemmüm etmelidir:
1- Abdest veya gusül için yeterli suyun olmaması.
2- Tehlike veya başka bir engel yüzünden suya ulaşılmaması.
3- Hastalık vb. nedenle suyun zararlı olmasından korkulması.
4- Suyun abdest için kullanıldığında susuzluk çekileceğinden korkulması.
5- Su elde etmenin insanın durumunu etkileyecek miktarda para verilmesini gerektirmesi.
6- Su elde etmenin zillet ve hakarete maruz kalmayı gerektirmesi.
7- Su bulmanın veya abdest almanın, vaktin darlığı yüzünden namazın kazaya kalmasını gerektirmesi.
8- Suyun, sadece necaseti beden ve elbiseden gidermeye yetip abdeste yetmemesi.
9- Suyun kullanıldığı takdirde başka birisinin ölmesinden veya hasta olmasından korkulması.

Nelere Teyemmüm Edilir?

1- Toprak ve kum. 2- Taş, kaya ve kesek.
3- Çakıl ve yer denilebilecek pâk olan her şey.

Teyemmümün Şartları

1- Sadece yukarıda sayılan şeylerin üzerine teyemmüm edilmelidir.
2- Üzerine teyemmüm edilen şey pâk olmalıdır.
3- Üzerine teyemmüm edilen şey gasp edilmemiş olmalıdır.
4- Üzerinde durularak teyemmüm edilen yer gasp edilmemiş olmalıdır.
5- Teyemmüm organları pâk olmalıdır.
6- Teyemmüm organlarında yüzük vs. gibi engeller bulunmamalıdır.
7- Teyemmüm amelleri sırasına göre yapılmalıdır.
8- Teyemmüm amelleri peş peşe ve aralıksız yapılmalıdır.
9- Kişinin bizzat kendisi teyemmüm etmeli ve insana başkası teyemmüm ettirmemelidir.

Teyemmümü Bozan Şeyler

1- Abdesti bozan her şey.
2- Teyemmümü gerektiren durumun giderilmesi.
_______________
[1]- Mâide suresi, 6. ayet.

[f_altan]

Nasıl Teyemmüm Alınır?

1- İlk önce "Alemlerin Rabb'ine itaat ve yaklaşmak için teyemmüm ediyorum" diye niyet ettikten sonra her iki elin iç kısmı birlikte, üzerine teyemmüm edilmesi doğru olan bir şeyin üzerine bir kere vurulur. 1. şekilde olduğu gibi.
2- Sonra eller bitiştirilerek ellerin içiyle yukardan aşağıya doğru alnın iki tarafı ve kaşlar meshedilir. 2. şekilde olduğu gibi.
3- Daha sonra sol elin içiyle sağ elin üstü bilekten parmak uçlarına kadar meshedilir. 3. şekilde olduğu gibi
4- Sonra aynı şekilde sağ elin içiyle sol elin üst kısmı bilekten parmak uçlarına kadar meshedilir. 4. şekilde olduğu gibi.

Teyemmümle İlgili Birkaç Hüküm

1- Teyemmümde elleri yere vurmak şarttır ve sadece elleri yere bırakmak yeterli değildir.
2- Vakti girmeden önce farz bir namaz için teyemmüm almak doğru değildir.
3- Vakti girdikten sonra namaz için teyemmüm edilir, sonraki namazın vakti girinceye kadar teyemmümü bozacak herhangi bir şey gerçekleşmez, teyemmümü gerektiren durum da giderilmezse ve (namazın son vaktine kadar) giderilmeyeceği bilinirse, bu teyemmümle sonraki namaz da kılınabilir ve yeniden teyemmüm almaya gerek yoktur.
4- Gusül alması gereken kimse, biri gusül yerine ve diğeri de abdest yerine olmak üzere namaz için iki teyemmüm etmelidir.

[f_altan]

EZAN

Ezan, Müslümanların tevhidî sloganıdır.
Ezan, Allah'ın birliğine ve Hz. Muhammed'in elçiliğine şehadet etmektir.
Ezan, namaz vaktinin girdiğini ilân etmektir.
Şafak sökerken, öğle ve ikindi vakti, akşamın ilk vaktinde hava kararırken bütün İslâm beldelerinde ezan, ruhu okşayan ahengiyle herkese "Namaz vakti girdi" diye ilân etmektedir.
Günlük namazlardan önce ezan okunması önemle vurgulanan bir müstehaptır.

Ezan şöyle okunur:

Dört defa: "Ellahu ekber"
İki defa: "Eşhedu en lâ ilâhe illellâh"
İki defa: "Eşhedu enne Muhemmeden resûlullâh"
İki defa: "Eşhedu enne ‘Eliyyen veliyyullâh"
İki defa: "Heyye ‘eles-selâh"
İki defa: "Heyye ‘elel-felâh"
İki defa: "Heyye ‘elâ heyr-il ‘emel"
İki defa: "Ellahu ekber"
İki defa: "La ilâhe illellâh."

Anlamı:

- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Şehadet ederim ki, Allah'tan başka tapılmaya layık bir ilâh yoktur.
- Şehadet ederim ki, Hz. Muhammed (Allah ona ve Ehlibeyti'ne rahmet etsin) Allah tarafından gönderilmiş peygamber ve elçidir.
- Şehadet ederim ki, Hz. Ali (ona selâm olsun) Allah'ın velisidir.
- Namaza koş.
- Kurtuluşa koş.
- En hayırlı amel olan namaza koş.
- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Allah'tan başka ibadete layık bir ilâh yoktur.

[f_altan]

İKÂMET

Ezandan sonra, namaza başlamadan önce ikâmetin okunması da önemle vurgulanan bir müstehaptır.
İkâmet şöyle okunur:

İki defa: "Ellahu ekber"
İki defa: "Eşhedu en la ilâhe illellâh"
İki defa: "Eşhedu enne Muhemmeden resûlullah"
İki defa: "Eşhedu enne ‘Eliyyen veliyyullâh"
İki defa: "Heyye ‘eles-selâh"
İki defa: "Heyye ‘elel-felâh"
İki defa: "Heyye ‘elâ heyr-il ‘emel"
İki defa: "Ked kâmet-is selâh"
İki defa: "Ellahu ekber"
Bir defa: "La ilâhe illellâh."

Anlamı:

- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Şehadet ederim ki, Allah'tan başka tapılmaya layık bir ilâh yoktur.
- Şehadet ederim ki, Hz. Muhammed (Allah ona ve Ehlibeyti'ne rahmet etsin) Allah tarafından gönderilmiş peygamber ve elçidir.
- Şehadet ederim ki, Hz. Ali (ona selâm olsun) Allah'ın velisidir.
- Namaza koş.
- Kurtuluşa koş.
- En hayırlı amel olan namaza koş.
- Namaz başlamak üzeredir.
- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Allah'tan başka ibadete layık bir ilâh yoktur

Kısaca

İnsanın namazdan önce gözeteceği hususları özetle şöyle sıralıyor ve diyoruz ki:
1- Abdest veya gusül ya da teyemmüm etmelidir.
2- Beden ve elbisesini necislerden temizlemelidir.
3- Bedenini pâk ve mubah elbiseyle örtmelidir.
4- Namazın vaktini gözetmeli, namazı vaktinden önce kılmamalıdır ve vaktinden sonraya da bırakmamalıdır.
5- Namaz kıldığı yer gasp edilmemiş olmalıdır.
6- Kıbleye doğru durmalıdır.
7- Ezan ve ikamet okuması iyidir.

[f_altan]

NAMAZA BAŞLANGIÇ

Birinci rekât

Namazın birinci rekâtı şunlardan ibarettir:
1- Tekbiret-ul İhram (iftitah tekbiri, yani namaza başlarken "Ellah-u Ekber" demek).
2- Kıraat (Fatiha ve herhangi bir sureyi tam olarak okumak).
3- Rükû ve zikri.
4- İki secde ve zikri.

TEKBİRET-UL İHRAM

Namaza, "Ellah-u Ekber" söylenerek başlanır. Namaza başlarken "Ellah-u Ekber" söylemek, Allah'tan başka her şeyden koparak Allah'a yönelmek anlamındadır.
"Allah-u Ekber", Allah'ın yüce olduğunu ilân etmek ve Allah dışındaki diğer bütün yalancı güçlerden uzak durmak demektir. Bu tekbirle namaza girilir ve bazı işleri yapmak insana haram olur.

Tekbiret-ul İhram alırken

Namaza başlarken hangi namazı kıldığımızın, örneğin öğle namazı mı, ikindi namazı mı kıldığımızın farkında olmamız gerekir ve onu sadece yüce Allah’'ın emrini yerine getirmek amacıyla kılmalıyız. İşte namazın asıl parçalarından sayılan bu amele "niyet" denir. Niyet ettikten sonra daha sonra açıklanacak olan namazı bozan şeylerden sakınmak gerekir.
Tekbir getirirken elleri kulak hizasına kadar kaldırmak müstehaptır.

[f_altan]

KIRAAT

"Ellah-u Ekber" söylenerek namaza başlandıktan sonra ilk önce Fatiha suresi okunur:

Fatiha Sûresi

Bismillahirrehmanirrehîm

- Elhemdu lillâhi rebb-il ‘âlemîn
- Er-rehman-ir rehîm
- Mâliki yevm-id dîn
- İyyâke ne‘'budu ve iyyâke neste‘în
- İhdines-sirât-el mustekîm
- Siratellezîne en'‘emte ‘eleyhim
- Ğeyr-il meğzûbi ‘eleyhim velezzâllîn.

Anlamı:

- Dünyada mümin ve kâfire, ahirette ise yalnızca mümine merhamet eden Allah'ın adıyla başlıyorum.
- Övgü, alemlerin Rabbi Allah'a mahsustur.
- Allah, dünyada mümin ve kâfire, ahirette ise yalnızca mümine merhamet eder.
- Allah cezâ ve mükâfat günü olan kıyametin sahibi ve sultanıdır.
- Yalnız sana ibadet ederiz ve yalnız senden yardım dileriz.
- Bizi doğru yola hidayet et.
- Nimet verdiğin kimselerin yoluna; (onlar) ki ne kendilerine gazap edilmiştir ve ne de sapmışlardır.

İhlas Sûresi

Fatiha suresi okunduktan sonra Kur'an-ı Kerim'in herhangi bir suresi tam olarak okunmalıdır. Örneğin, İhlas suresi okunabilir:

Bismillahirrehmanirrehîm

- Kul huvellahu ehed
- Ellah-us Semed
- Lem yelid ve lem yûled
- Ve lem yekun lehu kufuven ehed.

Anlamı:

- Dünyada mümin ve kâfire, ahirette ise yalnızca mümine merhamet eden Allah'ın adıyla başlıyorum.
- Ey Muhammed! De ki: O Allah tektir.
- Allah'ın hiçbir şeye ihtiyacı yoktur, her şey O'na muhtaçtır.
- O doğurmamıştır ve doğmamıştır.
- Yaratıklarından hiçbir kimse O'nun dengi değildir.

Kıraatle İlgili Birkaç Hüküm

1- Erkekler sabah, akşam ve yatsı namazlarında, birinci ve ikinci rekâtta Fatiha ve sureyi sesli, öğle ve ikindi namazında ise sessiz okumalıdırlar. Ama kadınlar sesli kılınması gereken yerleri sessiz okuyabilirler.
2- Namazın birinci ve ikinci rekâtında Fatiha suresi ve peşinden herhangi bir sure tam olarak okunmalıdır. Üçüncü ve dördüncü rekâtta ise Fatiha suresi okunabileceği gibi tesbihat-ı erbaa da okunabilir.
3- Namazda kasıtlı olarak sesli okunması gereken yerleri sessiz ve sessiz okunması gereken yerleri sesli okumak câiz değildir. Ancak yanlışlıkla okunursa, sakıncası yoktur.
4- Tesbihat-ı erbaa ve tesbihat-ı erbaa'nın yerine okunan ve yine ihtiyat namazında okunan Fatiha suresi sessiz okunmalıdır.
5- Sessiz okunması gereken namazlarda birinci ve ikinci rekâtta "besmele"yi sesli okumak müstehaptır

[f_altan]

RÜKÜ

Kıraattan sonra insanın, elleri diz kapaklarına değecek kadar eğilmesi ve en az bir defa:
"Subhane rebbiyel ‘ezîmi ve bi-hemdih"[1]
Veya en az üç defa "Subhanellah"[2] demesi gerekir.

Rükûyla İlgili Birkaç Hüküm

1- Rükû zikri okunurken beden hareketsiz olmalı.
2- Namazın her rekâtında sadece bir rükû yapılır.
3- Kadınların rükûda ellerini dizlerden yukarı koyması ve dizleri geri çekmemesi müstehaptır.
_______________
[1]- Yüce Rabb'im her türlü eksiklikten münezzehtir ve O'na hamd ederim.
[2]- Allah münezzehtir.